Eskişehir’de okullardan istenen evsel katı atık ücretlerini değerlendiren Tüketiciyi Destekleme Derneği (TÜKDES) Genel Başkan Yardımcısı Dr. Gültekin GÜLLÜ, “Belediyelerin okullardan ve iş yerlerinden talep ettiği evsel katı atık ücretleri ile ilgili, usül, ölçü ve uygulamada yanlışlıklar vardır”dedi.
Genel Başkan Yardımcısı Dr. Gültekin GÜLLÜ şu açıklamayı yaptı:
Türkiye'de evsel katı atık bertaraf ücretleri, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’na göre belediyeler tarafından belirlenmekte ve alınmaktadır. Bu alınan ücretler, belediyelerin katı atık toplama, taşıma, işleme ve bertaraf hizmetlerinin finansmanını sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Çevre temizlik vergisi (ÇTV) ise, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’na göre, yine belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinin finansmanını sağlamak amacıyla alınmakta, evsel katı atıkların toplanması, taşınması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetlerde kullanılmaktadır
Dolayısiyle ÇTV ve evsel katı atık ücreti aynı amaç için alındığından dolayı, aynı yerden hem ÇTV hem de evsel katı atık ücreti almak mükerrerlik teşkil etmektedir. Bundan dolayı bir yerden ya ÇTV ya da evsel katı atık ücreti alınabilir, ikisinin birden alınması yanlıştır.
Genel ve katma bütçeli idarelerin, okul, üniversite, öğrenci yurtları, umuma açık ibadethane gibi resmi kurumların ÇTV’ye tabi olmadığı Belediye Gelirler Kanunu’nda belirtilmiştir.
Belediyeler, toplanan katı atık ve çevre temizlik vergisi ücretlerini, bu hizmetler için harcamış olduğu toplam maliyetlere denk gelecek şekilde ücretlendirmeli ve bir sözleşmeye bağlı olarak almalıdır.
Kanun gereği, büyükşehir ve ilçe belediyeleri, topladığı ÇTV ve evsel katı atık ücretlerini, toplam harcamalarına uygun olarak 1/5’i büyükşehire, 4/5’ü ilçe belediyelere ait olacak şekilde kendi aralarında paylaşmaktadırlar. Bütün bu düzenlemeler, büyükşehir belediye meclisinde alınacak kararlara bağlı olarak yürütülmelidir. Bu alınan ücretlerde, hiçbir şekilde başka bir amaç için kullanılamaz ve sadece şehirdeki katı atıkların toplanması, taşınması, bertarafı ve çevre temizliği amacıyla kullanılmalıdır.
Bu açıklamalar ışığında:
1-Evsel katı atık ücretlendirmesi, büyükşehir belediye meclisi kararıyla belirlenir. Büyükşehir belediyesi, toplam maliyet ve toplam harcama dengesini kuracağı için bu yetkisini ilçe belediyelere devretmemelidir.
2-Katı atık ücreti, ÇTV dahil edilerek, büyükşehir ve ilçe belediyelerinin tam toplam gelir ve tam toplam maliyet sistemine göre belirlenir. Belediyeler maliyetlerinin üzerinde ÇTV ve katı atık ücreti alamazlar.
3-Verilen aynı hizmet için birden fazla bedel alınamaz hükmü gereğince, okullardan talep edilen, evsel katı atık ücreti, bütün konutlardan nüfusa ve su tüketim miktarına göre zaten bütün öğrenci ve öğretmenler için ÇTV olarak alındığından dolayı, mükerrerlik teşkil etmektedir.
4-Türkiye’de genel olarak zaten, okullardan katı atık ücreti alınmamaktadır. Belediye Gelirler Kanunu’nda da okullardan ÇTV alınamayacağı belirtilerek, katı atık ücretinin de alınmamasına işaret edilmektedir.
Okullardan talep edilen katı atık ücretleri ile ilgili yaşanan kargaşayı önlemek için Çevre, Şehircilik ve İklim Değilşikliği Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı devreye girmelidir.
Okullardan talep edilen katı atık ücretlerine, bütün okul idareleri ayrı ayrı bu konuda görüş alarak itiraz etmeli ve ilgili bakanlıkların talimatlarına uygun olarak davranmaları gerekir. İlk defa evsel katı atık ücreti talep edilen işyerleri de evsel katı atık üretmiyorlar ve istenen katı atık bedelini yüksek buluyorlar ise bağlı oldukları kuruluşlar ile iş birliği içerisinde ayrı ayrı belediyelere itirazda bulunabilirler.
Eskişehir,03 Temmuz 2025
Dr. Gültekin GÜLLÜ
Genel Başkan Yardımcısı
